Co to jest endometrium i dlaczego jest tak ważne?

Endometrium to błona śluzowa wyściełająca wnętrze macicy. Jest strukturą dynamiczną, reagującą na zmiany hormonalne w cyklu menstruacyjnym. W pierwszej fazie cyklu, pod wpływem estrogenów, endometrium rośnie, przygotowując się na ewentualne zagnieżdżenie zarodka. Po owulacji, dzięki działaniu progesteronu, błona śluzowa staje się bardziej ukrwiona i grubsza. Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, endometrium złuszcza się, co objawia się krwawieniem miesiączkowym.​

Endometrium pełni kluczową rolę w procesie rozrodczym. Jego odpowiednia grubość i struktura są niezbędne do prawidłowego zagnieżdżenia zarodka i utrzymania ciąży.​

Jaka jest prawidłowa grubość endometrium? Normy

Grubość endometrium zależy od fazy cyklu menstruacyjnego oraz wieku kobiety:​

Faza folikularna (po menstruacji): 3–7 mm

• Faza owulacyjna: 8–12 mm
• Faza lutealna (po owulacji): 10–16 mm
• Po menopauzie: do 5 mm (u kobiet nieprzyjmujących hormonalnej terapii zastępczej)​

Wartości te są orientacyjne; interpretacja wyników powinna uwzględniać indywidualne cechy pacjentki i fazę cyklu.​

Zmiany grubości endometrium podczas cyklu

Endometrium przechodzi przez trzy główne fazy w trakcie cyklu menstruacyjnego:​

1. Faza proliferacyjna: Po menstruacji, pod wpływem estrogenów, endometrium zaczyna się odbudowywać i rosnąć.
2. Faza sekrecyjna: Po owulacji, progesteron powoduje dalsze pogrubienie i przygotowanie błony śluzowej do ewentualnego zagnieżdżenia zarodka.
3. Faza menstruacyjna: Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, spadek poziomu hormonów prowadzi do złuszczenia endometrium, co objawia się krwawieniem miesiączkowym.​

Te zmiany są naturalne i niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania układu rozrodczego kobiety.​

Choroby endometrium

Endometrium może być dotknięte różnymi schorzeniami, które wpływają na zdrowie reprodukcyjne kobiety:​

Przerost endometrium

Przerost endometrium to nadmierne pogrubienie błony śluzowej macicy, często spowodowane zaburzeniami hormonalnymi, takimi jak nadmiar estrogenów przy niedoborze progesteronu. Objawy mogą obejmować nieregularne krwawienia, plamienia między miesiączkami oraz obfite menstruacje. Wyróżnia się przerost bez atypii (niższe ryzyko nowotworu) i z atypią (wyższe ryzyko rozwoju raka endometrium).

Zapalenie endometrium

Zapalenie endometrium, czyli endometritis, może być ostre lub przewlekłe. Najczęściej jest wynikiem infekcji bakteryjnej, często po porodzie, poronieniu lub zabiegach ginekologicznych. Objawy to ból podbrzusza, gorączka, nieprzyjemne upławy i krwawienia. Leczenie polega na antybiotykoterapii.

Polipy endometrium

Polipy to łagodne narośla błony śluzowej macicy, które mogą powodować nieregularne krwawienia, plamienia i bóle podbrzusza. Często są wykrywane przypadkowo podczas USG. Leczenie polega na ich usunięciu, zwykle podczas histeroskopii.

Endometrioza

Endometrioza to obecność tkanki endometrialnej poza jamą macicy, najczęściej w obrębie jajników, jajowodów czy otrzewnej. Objawia się silnymi bólami menstruacyjnymi, bólem podczas stosunku i problemami z płodnością. Leczenie może być farmakologiczne lub chirurgiczne.​

Zrosty endometrium macicy

Zrosty, czyli blizny w jamie macicy, mogą powstać po zabiegach chirurgicznych, infekcjach lub poronieniach. Mogą prowadzić do zaburzeń miesiączkowania i problemów z zajściem w

Rak endometrium

Rak endometrium to najczęstszy nowotwór złośliwy trzonu macicy, zazwyczaj diagnozowany u kobiet po menopauzie. Głównym czynnikiem ryzyka jest przewlekła stymulacja estrogenowa bez równowagi ze strony progesteronu. Objawem alarmującym jest przede wszystkim krwawienie z dróg rodnych po menopauzie.

Do innych objawów należą:

• nieregularne lub obfite miesiączki u kobiet przed menopauzą,
• bóle podbrzusza,
• upławy o nieprzyjemnym zapachu.

Wczesne wykrycie daje dobre rokowania, dlatego tak ważna jest szybka diagnostyka i konsultacja lekarska. Leczenie najczęściej obejmuje histerektomię (usunięcie macicy), czasem w połączeniu z radioterapią lub chemioterapią – w zależności od stopnia zaawansowania choroby.

Przerost endometrium – jakie badania?

W przypadku podejrzenia przerostu endometrium podstawowym badaniem jest USG przezpochwowe, które pozwala zmierzyć grubość błony śluzowej macicy. Gdy wynik wskazuje na przerost, zwłaszcza u kobiet po menopauzie lub z nietypowymi krwawieniami, lekarz może zalecić dalsze badania:

• sonohisterografia – USG z kontrastem, dające bardziej szczegółowy obraz jamy macicy,
• histeroskopia – bezpośrednia obserwacja wnętrza macicy za pomocą cienkiego wziernika,
• biopsja endometrium – pobranie wycinka do badania histopatologicznego, aby wykluczyć zmiany nowotworowe.

Biopsja endometrium – kiedy wykonać?

Biopsja endometrium jest wskazana, gdy:

• występują krwawienia z dróg rodnych po menopauzie,
• USG wykazuje pogrubione endometrium (powyżej 5 mm u kobiet po menopauzie),
• pojawiają się nieregularne lub przedłużające się miesiączki,
• podejrzewa się przerost endometrium lub raka.

Zabieg jest mało inwazyjny i zazwyczaj wykonywany ambulatoryjnie. W zależności od wyniku, lekarz podejmuje decyzję o dalszym leczeniu.

Podsumowanie

Endometrium, choć niewielkie, odgrywa kluczową rolę w zdrowiu reprodukcyjnym kobiety. Jego prawidłowa struktura i grubość są niezbędne dla zajścia w ciążę, a wszelkie nieprawidłowości mogą świadczyć o chorobach wymagających leczenia – od łagodnych polipów po nowotwory złośliwe. Regularne badania ginekologiczne, w tym USG i ewentualna biopsja, to podstawy profilaktyki i wczesnego wykrywania zmian w endometrium.

Jeśli zauważyłaś u siebie niepokojące objawy, takie jak nieregularne krwawienia, ból podbrzusza czy plamienia po menopauzie – nie czekaj. Skonsultuj się z lekarzem, także online. Na szybkaerecepta.pl możesz szybko umówić się na e-konsultację i uzyskać skierowanie na badania lub e-receptę na odpowiednie leczenie.