Kalendarz badań w ciąży – kiedy i jakie badanie należy wykonać?

Badania w ciąży pozwalają na uzyskanie wielu cennych informacji, które dotyczą ogólnego stanu zdrowia płodu oraz przyszłej matki. Niektóre z nich wykonuje się standardowo, podczas gdy inne tylko w specyficznych przypadkach. Pierwszą konsultację położniczą należy odbyć po rozpoznaniu charakterystycznych objawów oraz odnotowaniu pozytywnego testu ciążowego. Odpowiednim terminem będzie okres między 6. a 8 . tygodniem ciąży, a kolejne wizyty powinny się odbywać co około 3 – 4 tygodnie.

Pierwsze badania do 10. tygodnia ciąży

Pierwsze badania powinny być wykonane do 10. tygodnia ciąży. W czasie pierwszej wizyty, lekarz przeprowadza ogólne testy. Poza podstawowym badaniem ogólnym i ginekologicznym, sprawdzane są również piersi, ciśnienie krwi, wzrost czy masa ciała. Specjalista zbiera też dane na temat stylu życia pacjentki, informuje o różnych zaleceniach i stwierdza konieczność ocen ruchów płodu w późniejszym okresie ciąży. Zadaniem lekarza jest też zlecenie konsultacji stomatologicznej i wykonania ogólnego badania mocz. Jeżeli przez ostatnie pół roku pacjentka nie robiła cytologii, pobierany jest materiał do tego testu. Specjalista zleca ponadto badania morfologii krwi. Na tym etapie przydatna może być konsultacja z lekarzem ginekologiem online, którą da się odbyć bez wychodzenia z domu.

Badania prenatalne między 11. a 14. tygodniem ciąży

Pomiędzy 11. a 14. tygodniem ciąży wykonuje się pierwsze badanie ultrasonograficzne, które będzie powtarzane jeszcze minimum trzy razy. Jego celem jest wykrycie nieprawidłowości w rozwoju płodu, takich jak wady genetyczne – zespół Downa, zespół Pataua oraz zespół Edwardsa. Badanie USG może być wykonane poprzez sondę dopochwową lub sondę brzuszną. W pierwszym trymestrze ciąży można ocenić nie tylko wady rozwojowe i genetyczne, ale też budowę i wiek płodu. Kalkulacje opiera się na przebadaniu czynności serca oraz przezierności karkowej, czyli podskórnie nagromadzonego płynu. Dodatkowo sprawdzana jest także kość nosowa. Między 11. a 14. tygodniem ciąży da się ponadto wykonać badanie ankietowe, oceniające ryzyko depresji oraz ewentualne nasilenie jej objawów. Na ewentualne dolegliwości może zostać wystawiona szybka recepta online. Na tym etapie można wykonać też test złożony PAPP-A, polegający na badaniu stężenia określonych markerów we krwi matki.

Badania w ciąży pomiędzy 15. a 22. tygodniem

W okresie między 15. a 20. tygodniem ciąży, pacjentka powinna wykonać badanie ogólne moczu oraz morfologię krwi. Jeżeli nieinwazyjne badania nie pozwalają na uzyskanie pewnych wyników, ryzyko wad genetycznych płodu można określić także poprzez procedury inwazyjne. Najczęściej wykonuje się amniopunkcję, która polega na przebadaniu próbki wód płodowych pobranych pod kontrolą USG. Amniopunkcja zwykle wykonywana jest między 16. a 18. tygodniem, jednak ze względu na ryzyko powikłań przeprowadza się ją tylko w szczególnych przypadkach. Pomiędzy tygodniem 18. a 22. odbywa się kolejne obowiązkowe USG, pozwalające na ocenę budowy płodu pod kątem wad wrodzonych. W badaniu tym szacuje się również masę ciała. Okres ten umożliwia również przeprowadzenie USG 4D, z uwzględnieniem całej powierzchni ciała dziecka, jego zachowań oraz ruchów. Regularnie od 21. tygodnia sprawdzana jest czynność serca płodu. Jeżeli pacjentka zmaga się z różnymi dolegliwościami, może zostać jej wystawiona e-recepta od ginekologa na odpowiednie środki.

Badania między 24. a 26. tygodniem ciąży

W okresie przypadającym między 24. a 26. tygodniem ciąży, pacjentka powinna wykonać badania krwi w kierunku cukrzycy ciążowej. Przebiegają one w kilku etapach. Na początek sprawdzane jest stężenie glukozy na czczo, po czym ciężarna przyjmuje doustnie 75 g rozpuszczonej glukozy w 250 – 300 ml wody. Pomiary jej stężenia we krwi dokonywane są kolejno po 1 i po 2 godzinach od podania. Celem tego badania jest kontrolowanie ewentualnego rozwoju cukrzycy ciążowej, która z reguły mija po porodzie. Jeżeli jednak nie jest odpowiednio monitorowana, może wywołać różne powikłania oaz zwiększyć ryzyko zachorowania przez pacjentkę na cukrzycę typu 2. w przyszłości. W przypadku wcześniejszego wykazania typu krwi Rh (-) u ciężarnej, wykonuje się ponadto badanie przeciwciał anty-Rh. Niektóre kobiety muszą też powtórnie przebadać się na obecność przeciwciał toksoplazmozy. W razie potrzeby lekarz przepisuje odpowiednie leki, których wykupienie umożliwia recepta online lub wystawiona podczas wizyty w gabinecie.

Badania w ciąży między 27. a 40. tygodniem

Pomiędzy 27. a 32. tygodniem ciąży konieczne jest wykonanie kolejnego obowiązkowego badania USG. W okresie między 33. a 37. tygodniem odbywają się badania położnicze, włącznie z oceną czynności serca płodu czy wymiarów miednicy. Pacjentka poddawana jest też testom ankietowym, określającym ryzyko i nasilenie objawów depresji. Położna lub ginekolog mogą też zlecić badanie antygenu HBs na obecność zakażenia wirusem, posiew wymazu z pochwy i odbytu pod kątem paciorkowców z grupy B, morfologię krwi, ogólne badanie moczu i badanie przeciwciał anty-HIV. Pomiędzy 38. a 39. wykonuje się rutynowe testy, a także ocena czynności serca płodu. Kolejna konsultacja powinna być niezwłocznie odbyta po 40. tygodniu ciąży. Przed rozwiązaniem wykonuje się m.in. ocenę ruchów płodu, USG i KTG. Poród ostatecznie powinien odbyć się pod koniec 42. tygodnia ciąży.