Czemu kleszcze są dla nas tak groźne?

Kleszcze rozpoczynają okres swojego żerowania w lecie, wraz z nadejściem wysokich temperatur. Ugryzienie tego tego pajęczaka jest mniej uciążliwe i dokuczliwe niż komara, jednak stanowi większe zagrożenie. Kleszcze przebywają nie tylko na drzewach, ale również w trawach i krzewach. Stamtąd łatwo przedostają się na odzież, a następnie skórę człowieka. Samo ukąszenie kleszcza jest bezbolesne, co może utrudnić jego wykrycie. Im dłużej jednak ten mały pajęczak pozostaje w skórze, tym większe ryzyko przeniesienia do organizmu groźnych patogenów chorobotwórczych.

Jakie mogą być konsekwencje ugryzienia kleszcza?

Niebezpieczne drobnoustroje są przenoszone przez około 10 – 40 proc. kleszczy. Nawet jeżeli ugryzienie pajęczaka nie wywoła żadnej infekcji, może doprowadzić do wystąpienia reakcji alergicznej lub stanu zapalnego. Kleszcze są przyczyną wielu niebezpiecznych chorób, takich jak borelioza bakteryjna czy kleszczowe zapalenie mózgu KZM. W skrajnych przypadkach ich ukąszenia mogą trwale uszkodzić układ ruchu lub nawet doprowadzić do śmierci. Rodzaj patogenów przenoszonych przez kleszcze zależy od typu wirusów i bakterii, które są rozpowszechnione na danym obszarze. W Polsce głównymi zagrożeniami są przede wszystkim borelioza i KZM.

Jakie są główne okresy i miejsca aktywności kleszczy?

Kleszcze największą aktywność wykazują w lecie, a dokładnie między czerwcem a lipcem. W okresie tym rejestruje się nawet 80 proc. nowych przypadków boreliozy. Pajęczaki te mogą jednak stanowić zagrożenie już od początku wiosny, aż do końca jesieni. W miesiącach tych warto odpowiednio zabezpieczyć się przed kleszczami, zwłaszcza w przypadku wycieczek poza miastem. Trudno jednoznacznie określić miejsca, w których pajęczaki te występują najczęściej. W niektórych rejonach odnotowywane jest jednak największe rozpowszechnienie chorób odkleszczowych. Dotyczy to zwłaszcza terenów wilgotnych, takich jak lasy liściaste z wysokim poszyciem. Bytowaniu kleszczy sprzyja też dostęp do żywicieli, dlatego zwykle można je spotkać w miejscach występowania drobnych gryzoni. Takich terenów najwięcej znajduje się w województwie podlaskim, województwie mazowieckim oraz województwie warmińsko-mazurskim.

Jak wygląda ochrona przed kleszczami?

Podstawową formę ochrony przed kleszczami stanowię repelenty i odzież ochronna. Nie zawsze są one jednak wystarczające, dlatego w ramach profilaktyki zaleca się szczepienia przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Na boreliozę nie ma niestety dostępnych szczepionek, dlatego trzeba dokładnie wypatrywać jej objawów – takich jak przede wszystkim rumień wędrujący. W przypadku KZM, choroba ma przebieg dwufazowy. Początkowe symptomy są dość niespecyficzne i mogą przypominać objawy grypy, włącznie z bólem mięśni i głowy czy gorączką. Rozpoznanego pajęczaka trzeba jak najszybciej usunąć ze skóry, korzystając ze specjalnych narzędzi lub odwiedzając lekarza. Jeżeli potrzebny będzie lek po ugryzieniu kleszcza, optymalnym rozwiązaniem może się okazać e-konsultacja. Na niezbędny środek wystawiona zostanie szybka recepta online, którą da się zrealizować w dowolnej aptece po przekazaniu farmaceucie 4-cyfrowego kodu oraz numeru PESEL pacjenta.

Kiedy ryzyko ugryzienia przez kleszcza jest największe i jak je leczyć?

Na zachorowania spowodowane ukąszeniem kleszcza najbardziej narażeni są pacjenci, którzy zamieszkują obszary z mocno rozpowszechnionymi patogenami. Na pajęczaki te muszą też szczególnie uważać często przebywające na łonie natury ze względu na wykonywany zawód, np. leśnicy, rolnicy czy służby mundurowe Narażone na ukąszenie kleszczy są ponadto dzieci, które biorą udział w obozach i koloniach. W przypadku wystąpienia objawów chorobowych, lekarz zwykle zleca wykonanie oznaczenia przeciwciał klasy IgG oraz IgM w surowicy krwi i płynie mózgowo-rdzeniowym. Warto pamiętać, że leków nie stosuje się rutynowo w każdym przypadku. W przypadku boreliozy, recepta online na niezbędne antybiotyki wystawiana jest dopiero w momencie faktycznego wystąpienia rumienia i zdiagnozowania choroby. Niektóre środki można też stosować zapobiegawczo.